Oudeland van Strijen
Geschiedenis
Het Oudeland van Strijen is de op één na oudste polder van de Hoeksche Waard (HW). Het Oudeland werd al in 1436 ingepolderd en is het laagste punt van de HW, zo’n 2 meter onder NAP. Door de lage ligging was de polder erg nat en daardoor niet geschikt voor landbouw, bebouwing of andere activiteiten en bleef het gebied open en weids met hoge natuurwaarden.
Bedreigingen
Vanaf de 60tiger jaren van de vorige eeuw werd de waterstand verlaagd en ging men de sloten bemalen met windmolens en zo werd landbouw en het houden van vee wel mogelijk. Met als gevolg verdroging en vervuiling waardoor bijzondere vissen als de Grote Modderkruiper, planten als koekoeksbloem en weidevogels als Grutto, Kievit en Tureluur in hun voortbestaan bedreigd werden.
Ten goede gekeerd
In de 70tiger jaren kreeg men meer oog voor natuur en werden er natuurbeschermingsorganisaties opgericht zoals in 1973 Hoeksche Waards Landschap (HWL). Zij zetten zich in om verdere verslechtering een halt toe te roepen en zo werd in de 80ger jaren een groot deel van het Oudeland beschermd natuurgebied. Staatsbosbeheer (SBB) beheert het gebied, zij verpachten gronden aan boeren onder bijzondere voorwaarden zoals laat maaien, geen kunstmest en het vee pas na 15 mei in de wei.
Vanaf 2006 werd het Oudeland Natura 2000-gebied en stiltegebied. De uitgestrekte weilanden doorsneden door sloten en het karakteristieke reliëf door oude oeverwallen vormen een unieke habitat voor tal van vogels die hier rusten, broeden en voedsel zoeken. In het voorjaar, wanneer de velden groen kleuren en de lucht gevuld is met het geluid van vogels, zie je hier de Grutto, onze Nationale Vogel, maar ook Tureluurs, Kieviten, Scholeksters en zelfs Kluten. Waar op veel plekken akkervogels als Veldleeuwerik, met zijn uitbundige zang hoog in de lucht, de Graspieper en de Gele Kwikstaart nauwelijks nog voorkomen zingen ze in het Oudeland nog het hoogste lied. In de rietstroken broeden Bruine Kiekendieven en de imposante Zeearend komt regelmatig langs op jacht naar een lekker ganzenboutje.
In de winter is het Oudeland opvanggebied voor overwinterende ganzen en eenden. Een heel speciale wintergast is de Dwerggans. Vanuit zijn broedgebied in Zweden brengt hij een groot deel van de winter in het Oudeland door. Vogelaars uit België, Frankrijk en Engeland komen hier om deze uiterst zeldzame gans te spotten.
Leefgebied weer onder druk
Ondanks de waarde van dit gebied als vogelparadijs, krijgen weide- en akkervogels het ook hier de laatste jaren weer steeds moeilijker. Verdroging is een groot probleem, niet alleen door verlaging van de waterstand maar ook door veel te weinig neerslag in het voorjaar. Weidevogels hebben vochtige weilanden nodig om insecten en wormen uit de grond op te pikken en jonge vogels hebben veel insecten nodig om snel vliegvlug te worden. En juist insecten zijn er steeds minder waardoor kuikens veel langer naar voedsel moeten zoeken en een makkelijke prooi worden voor roofvogels, vossen en andere predatoren.
Een ander probleem is het risico voor de nesten van weide- en akkervogels. Door de moderne landbouwmethoden, zoals vroege en frequente maaibeurten, worden nesten vaak verstoord of vernietigd voordat de kuikens de kans hebben om uit te komen. Ook predatoren zoals vossen, ratten en roofvogels vormen een bedreiging voor de eieren en jonge vogels.
Toekomst
Gelukkig zijn er vele initiatieven om het Oudeland van Strijen te beschermen en te herstellen. Natuurorganisaties, boeren en de overheid werken samen om het waterpeil te verhogen en natuurvriendelijk beheer te stimuleren. Sinds enkele jaren worden er met behulp van zonnepompen stukken land plas/dras gezet – percelen die tijdelijk onder water staan – waar vogels hun voedsel kunnen vinden en veilig kunnen broeden. Ook worden er met boeren afspraken gemaakt over later maaien en voor de aanleg van ruigere stroken langs de randen van percelen waar vogels zich kunnen verschuilen. Sloten en kreken krijgen een ondiepe oeverzone waar vissen kunnen paaien en kikkers en salamanders zich kunnen voortplanten.
Het herstel van het Oude Land van Strijen als weidevogelparadijs is geen gemakkelijke opgave, maar de vastberadenheid om dit bijzondere landschap en zijn bewoners te beschermen is sterk. De vogels zijn een indicator van de gezondheid van het ecosysteem, en hun aanwezigheid is van vitaal belang voor de biodiversiteit in Nederland.
Met de juiste aandacht voor duurzaam landbeheer, behoud van waterpeil en samenwerking tussen boeren, natuurorganisaties en weidevogelvrijwilligers, van oa HWL, kan het Oudeland van Strijen zijn waarde als natuurgebied behouden of zelfs vergroten. Het gebied zal dan niet alleen een belangrijk deel blijven uitmaken van het Nederlandse culturele erfgoed, maar ook een veilige thuisbasis vormen voor de Grutto’s, Kieviten en vele andere vogels die het symbool zijn van onze weiden.
