Onderwaterleven
Het onderwaterbiotoop herbergt een verrassend grote verscheidenheid aan organismen. In de sloten en kreken van de Hoeksche Waard zijn vooral vissen de meest opvallende bewoners. Sommige soorten zijn algemeen, maar ook zeldzamere vissen zoals de grote modderkruiper komen hier voor. Lange tijd werd gedacht dat deze soort uit de regio verdwenen was, maar in de zomer van 2012 werd hij opnieuw waargenomen — gevangen door leden van de aquatische werkgroep De Modderkruipers.
De werkzaamheden rond vissen en amfibieën worden ondersteund door de landelijk opererende stichting RAVON (Reptielen, Amfibieën en Vissen Onderzoek Nederland). De Modderkruipers vormen de lokale afdeling van RAVON binnen de Hoeksche Waard en leveren met hun veldwerk een belangrijke bijdrage aan de landelijke monitoring van deze soortgroepen.
Naast vissen en amfibieën richt de werkgroep zich ook op de kleinere, vaak minder bekende bewoners van het water: de ongewervelde dieren. Deze groep omvat onder meer insectenlarven, weekdieren, kreeftachtigen en zelfs waterminnende spinachtigen. Hoewel ze minder in het oog springen, spelen juist deze ‘slootbeestjes’ een cruciale rol in het aquatisch ecosysteem — én vormen ze waardevolle indicatoren voor waterkwaliteit.
De lol van aquatisch veldwerk
Wat onderwaterbiologie zo leuk maakt, is lastig precies te omschrijven. Het is bepaald niet het gemakkelijkste soort veldwerk — vieze, koude handen zijn eerder regel dan uitzondering. Maar de voldoening van het vangen van modderkruipers, wantsen en garnalen maakt alles ruimschoots goed. Bovendien leiden de veldbezoeken vaak tot verrassende ontdekkingen, want veel sloten zijn nog nauwelijks onderzocht. Nieuwe en bijzondere waarnemingen zijn dan ook eerder regel dan uitzondering.
Tijdens de zoektocht naar kennis over het onderwaterleven stuiten onderzoekers geregeld op onverwachte en fascinerende verschijnselen. Zo blijken de sloten in de Hoeksche Waard een thuis te zijn voor talloze soorten weekdieren, waaronder de zwanenmossel. De naam doet anders vermoeden, maar deze mossel heeft niets met zwanen te maken — wél met bittervoorns. De bittervoorn, een kleine vissoort, legt haar eitjes namelijk in de zwanenmossel (Anodonta). Deze bijzondere symbiose is redelijk bekend. Wat veel minder mensen weten, is dat de zwanenmossel óók een belangrijke rol speelt in het zuiveren van water.
Een volwassen zwanenmossel kan dagelijks tientallen liters water filteren. Met een maximale leeftijd van ongeveer 12 jaar en een lengte tot wel 20 centimeter, kan één enkel exemplaar in zijn leven naar schatting zo'n 200.000 liter water zuiveren — dat staat gelijk aan het volledige watervolume van een gemiddelde kreek van 50 meter lang. Daarmee is de Anodonta niet alleen een stille werker, maar ook een waardevolle bio-indicator: als het water te zwaar vervuild raakt, verdwijnt de mossel.
Een ogenschijnlijk gewoon schelpdier, dat zoveel vertelt over de gezondheid van het water... Dat is toch ronduit fascinerend?
Excursies
De aquatische werkgroep, “de Modderkruipers”, organiseert regelmatige excursies die voor alle geïnteresseerden vrij toegankelijk zijn.
Informatie
Voor meer informatie over de Aquatische werkgroep, “de Modderkruipers”, kunt u terecht bij:
of
